MihalisPatsis writes, "Καταγράφω κάποιες διαπιστώσεις και εκτιμήσεις , καθώς επίσης το πως χειρίζομαι θέματα που σχετίζονται με τη διδασκαλία και την Ελληνική πραγματικότητα"

Μόσχα- Μάιος 2003

Μερικές πρώτες διαπιστώσεις από τη διδασκαλία και εργασία μου στο Πανεπιστήμιο Λομονόσοφ



Νομίζω πως όλοι εμείς έχουμε το ιδιαίτερο προνόμιο να αποτελούμε τους πρώτους φιλολόγους που αποσπώνται στην τριτοβάθμια εκπαίδευση ξένων κρατών. Η ιδιαιτερότητα είναι προφανής , γιατί διδάσκουμε όχι σε ομοεθνείς , ούτε σε ομογενείς εκεί που βρισκόμαστε , αυτό τουλάχιστον γίνεται στη Ρωσία , επίσης δεν διδάσκουμε στη Μέση Εκπαίδευση αυτών των χωρών , αλλά σε γηγενείς οι οποίοι ύστερα από κάποια χρόνια θα διεκδικήσουν σημαντικές θέσεις στην κοινωνία τους και ενδεχομένως κάποιοι από αυτούς γίνουν και προβεβλημένα μέλη της. Επίσης η παρουσία μας εδώ άπτεται και των διεθνών σχέσεων της Ελλάδας , ιδιαίτερα αυτό φαίνεται στις χώρες εκτός ΕΕ, και ιδιαίτερα του ΥΠΕΠΘ.

Προβάλλει λοιπόν ξεκάθαρα μια αναγκαιότητα να μιλήσουμε και να προβληματιστούμε , να καταθέσουμε απόψεις γι’ αυτή την ειδική λειτουργία που έχουμε αναλάβει , να ανακοινώνει ο καθένας την εμπειρία του από το χώρο που βρίσκεται.



Είναι , κατά τη γνώμη μου , σημαντική η κίνηση να αποσταλούν καθηγητές στα ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα του εξωτερικού καθηγητές για να διδάξουν ελληνικά. Παρά τις αδυναμίες που ενδεχομένως υπάρχουν στο όλο εγχείρημα είναι μια κίνηση ενός πολιτισμένου κράτους που έχει την πολυτέλεια να χρηματοδοτήσει ένα τέτοιο πρόγραμμα.

Ας θυμηθούμε τι συνέβαινε πριν μερικά χρόνια , 20-25 , δεν υπήρχαν καν ειδικά εγχειρίδια για τη διδασκαλία της ελληνικής ως ξένης , η ιδέα απλώς και μόνο να διδαχθεί η νέα ελληνική σε πανεπιστήμια του εξωτερικού αποτελούσε πρωτοβουλία φιλελλήνων καθηγητών , η αντίληψη για την Ελλάδα ήταν καθαρά τουριστική και από εμάς τους Έλληνες αλλά και από τους ξένους , στο εξωτερικό υπήρχε μια λίγο ως πολύ αρνητική γνώμη γι’ αυτήν.

Σήμερα νομίζω πως το κλίμα έχει αντιστραφεί , όχι μόνο υπάρχει μια έντονη εκδοτική κίνηση γύρω από αυτά τα θέματα , και ένας έντονος προβληματισμός αλλά και μεγάλο κομμάτι της εκπαιδευτικής κοινότητας ασχολείται με την διδασκαλία της ελληνικής ως δεύτερης , η διδασκαλία της ελληνικής στο εξωτερικό εντάσσεται στα σχέδια του υπουργείου και άλλων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων , σιγά – σιγά αλλάζει, νομίζω , και η αντίληψη για τη χώρα μας από την καθαρά τουριστική χώρα , μετατρέπεται σε μια χώρα που μπορεί να εξάγει οικονομικές δραστηριότητες , να δημιουργήσει και να εξάγει πολιτισμό , να αναλάβει πρωτοβουλίες σε διεθνές επίπεδο , να αναζητήσει επί ισότιμα το μερίδιο που της ανήκει σε έναν τουλάχιστον ευρωπαϊκό καταμερισμό εργασίας , η σύγκριση με το πρόσφατο παρελθόν είναι συντριπτική.



Α. Ελληνική γλώσσα και σημερινή υπόσταση της Ελλάδας



Η σημερινή συγκυρία προδιαγράφεται από τις παραμέτρους εκείνες που καθορίζουν πως η Ελλάδα έτσι κι’ αλλιώς είναι μια χώρα της Ε.Ε , βρίσκεται σε μια κοινότητα σύγχρονων και οικονομικά ανεπτυγμένων κρατών , που επιδιώκουν να συμμετάσχουν ,όσο γίνεται δυναμικότερα , πιο ανοικτά και γρηγορότερα , στο διεθνή , ευρωπαϊκό και παγκόσμιο καταμερισμό εργασίας. Μέσα σ’ αυτά τα πλαίσια υπάρχει κατά τη γνώμη μου το ιδιαίτερο ενδιαφέρον στις μέρες μας προς τα νέα ελληνικά , η αίγλη που διαμορφώνει για τον εαυτό του το ελληνικό κράτος , η ανάγκη για γνώση από πολλούς χρήστες και μη διαδεδομένων ευρωπαϊκών γλωσσών για την γλωσσική επικοινωνία , έχει αντανάκλαση και στη διάδοση της νέας ελληνικής στο εξωτερικό. Γι αυτό δεν μπορούμε κατά τη γνώμη μου να εξηγούμε ιδεολογικά ως πρόθεση διαφοροποίησης ή ως σταυροφορία ή ως όραμα διάδοσης , ως μια a priori δηλαδή ιδεολογική σύλληψη τη διάδοση της ελληνικής γλώσσας και του πολιτισμού , παρά για μια ρεαλιστική πολιτική η οποία υπαγορεύεται από οικονομικές , κοινωνικές , πολιτικές και πολιτιστικές παραμέτρους.



Η ιδιαίτερη ελκτική δύναμη της ελληνικής , στηρίζεται αναμφίβολα και στον αρχαίο ελληνικό πολιτισμό , η ενασχόληση πολλών επιστημόνων και ιδρυμάτων με αυτόν κατά την γνώμη μου συνεπικουρεί πολύ δημιουργικά την δική μας προσπάθεια. Εδώ θα ήθελα να πω πως η αρχαία ελληνική γραμματεία αποτελεί μία αρχετυπική μήτρα , , ή αλλιώς την βάση του μυθοποιητικού για τον νεώτερο ευρωπαϊκό και παγκόσμιο πολιτισμό.

Με τη σημασία αυτή ο αρχαίος ελληνικός πολιτισμός , δεν αποτελεί μια ιδεολογία παρά ένα σταθερό σημείο αναφοράς για τον νεώτερο πολιτισμό , ένα πεδίο που περικλείει διαφορετικές και αντίθετες αντιλήψεις οι οποίες όμως παραδομένες με πρωτότυπο τρόπο σημαίνουν διαρκώς νέα σημαινόμενα στην εξέλιξη της σκέψης. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον για μας έχει , βεβαίως , το γεγονός πως μιλάμε για γραπτό πολιτισμό , για παραδομένα κείμενα στην ιστορία , και αυτό είναι που δίνει το δικαίωμα να λέμε πως το ελληνικό έθνος διατήρησε την ιστορική του ύπαρξη και συνέχεια μέσω της γλώσσας αφού ήταν αυτή που συντηρούσε πάντα το ενδιαφέρον για την Ελλάδα. Μπορούμε επομένως να συμπεράνουμε πως εφόσον στην ιστορική της διαδρομή η ελληνική γλώσσα ένωσε το ελληνικό έθνος και διατήρησε στην επικαιρότητα την ιδέα της διαφορετικότητας των Ελλήνων , έτσι και σήμερα η διδασκαλία της γλώσσας όπως και η τέχνη ή η επιστήμη και η ουσιώδης και πληρέστερη μετάδοσή της μπορεί να προσδώσει αίγλη και κύρος στον σύγχρονο ελληνικό κράτος.



Γι αυτό , κατά τη γνώμη μου, αυτό που πρέπει να μας απασχολήσει , είναι η όσο το δυνατό καλύτερη και αποτελεσματικότερη διδασκαλία , μετάδοση και παράλληλα υποδοχή και αποδοχή, πρόσληψή σε τελευταία ανάλυση της ελληνικής γλώσσας στα πλαίσια των πολυπολιτισμικών κοινωνιών που ζούμε , και όταν λέμε γλώσσα εννοώ και τον πολιτισμό και τις γνώσεις για την ελληνική πραγματικότητα.



Α1 Η Ελλάδα , και η αντίληψη που μεταδίδω γι’ αυτήν.



Χρειάζεται όμως , επιπρόσθετα , πιο συγκροτημένα από τους φορείς να δημιουργηθεί και ένα ειδικό μάθημα , κάτι σαν «Εισαγωγή στην σύγχρονη ελληνική πραγματικότητα» , όπως γίνεται και για τις άλλες ξένες γλώσσες , γιατί έτσι κι αλλιώς χρειάζεται ο σημερινός φοιτητής του εξωτερικού να έχει μια πληρέστερη εικόνα για την Ελλάδα του σήμερα , ειδικά. Σ’ αυτό θα χρειαστεί να γίνεται αναφορά για τους θεσμούς , τις λειτουργίες του κράτους , τις δυνατότητες των πολιτών και των αλλοδαπών , καθώς θα δίνεται και η υπόσταση της σημερινής ανάπτυξης του ελληνικού κράτους ή του έθνους , ποιοι είναι οι στόχοι του πως αντιμετωπίζει τη σύγχρονη παγκόσμια πραγματικότητα , ποιες προτεραιότητες έχει καθώς και τη σχέση του με τα άλλα κράτη.

Από την πραγματικότητα που αντιμετωπίζω εδώ , φαντάζομαι έτσι θα είναι και στις άλλες χώρες , διαπιστώνω πως οι φοιτητές ενδιαφέρονται να μάθουν περισσότερα πράγματα για την Ελλάδα , θέλουν να διαμορφώσουν μια πια ολοκληρωμένη αντίληψη για τη σύγχρονη ελληνική πραγματικότητα . Παράλληλα καταλαβαίνω πως μερικά στερεότυπα που υπάρχουν σε μια χώρα για τους Έλληνες με πολύ κόπο μπορούν να αποβληθούν , μπορούν όμως να περιοριστούν και η σημερινή συγκυρία βοηθάει σ’ αυτό , τέτοιες αντιλήψεις είναι , πως οι Έλληνες δεν δουλεύουν πολύ , πως σκέφτονται μόνο τη διασκέδαση , πως η Ελλάδα προσφέρεται για διακοπές και όχι για εργασία ή για πρόοδο ή ότι η Ελλάδα είναι ένα μικρό κράτος το οποίο δεν έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον στη σύγχρονη Ευρώπη. Επιπρόσθετα οι ίδιοι οι φοιτητές με την ενάργεια που διαθέτουν με βοηθούν να καταλάβω καλύτερα πως πρέπει να τους μιλάω για διάφορα θέματα , έτσι ώστε να μην τους θίξω το δικό τους εθνικό αίσθημα ή την ταυτότητα που οι ίδιοι έχουν και παράλληλα να τους μεταδώσω αυτό που θέλω να τους πω. Θα έλεγα πως η βοήθεια των φοιτητών είναι σημαντική όχι μόνο σ’ αυτόν τον τομέα αλλά συνολικά στην διδακτική διαδικασία.



Προσωπικά δεν συμμερίζομαι τις απόψεις εκείνες που μιλούν για την ελληνικότητα. Ξέρω πως οι αντιλήψεις για τις διάφορες –ότητες ως επίθημα σε εθνικά ονόματα , άκμασαν στον Μεσοπόλεμο και πολλές από αυτές υπήρξαν ιδεολογικοί βοηθοί φασιστικών καθεστώτων , π.χ.στην Ιταλία , η θεωρία της ιταλικότητας. Επίσης γνωρίζω και οι ξένοι το γνωρίζουν καλύτερα , πως τα ελληνικά κείμενα είναι πάντα σύγχρονα και επίκαιρα. Ούτε επίσης έχω το άγχος να πείσω για την ιδιαιτερότητα της Ελλάδας.



Μπορώ να μιλήσω για τα κείμενα , βεβαίως αυτά υπάρχουν και είναι ο οδηγός μου , τα οποία μπορώ να επικαλούμαι , εάν θέλω κάτι να τεκμηριώσω. Μπορώ να μιλήσω για τη σημερινή πραγματικότητα στην Ελλάδα να δώσω το γενικό περίγραμμα , στηριζόμενος και στην φιλολογική παράδοση και να τονίσω πως σήμερα ο λαός μας προσπαθεί και έχει δημιουργήσει ένα δημοκρατικό πολίτευμα , ένα ευνομούμενο κράτος , εδώ θα τονίσω τον ιδιαίτερο ρόλο της Δημοκρατίας , γιατί ,αν κάτι μας διαφοροποιεί εκτός από την γλώσσα είναι και η τάση μας προς την Δημοκρατία , μια παράδοση η οποία μεταδίδεται και υπάρχει μέσω των κειμένων , ας θυμηθούμε πως ο «Επιτάφιος» , διδασκόταν πάντα στην ελληνική μέση εκπαίδευση , πως ο λαός μας χαίρεται με αυτή την κατάκτηση και υπάρχει ένα κλίμα για γενικότερη συμμετοχή στα κοινά , για δραστηριοποίηση απλών πολιτών σε διάφορες περιπτώσεις επίλυσης προβλημάτων.



Μπορώ να πω πως επηρεαζόμαστε από τον ευρωπαϊκό πολιτισμό και επηρεάζουμε επίσης αυτό τον πολιτισμό , να θυμίσουμε περιπτώσεις στην ποίηση , πεζογραφία , κινηματογράφο , μουσική και άλλες μορφές τέχνης που υπάρχει αυτή η επιρροή , επίσης θα θυμίσω τους διαπρεπείς Έλληνες επιστήμονες του εξωτερικού.

Πως στις σημερινές συνθήκες των σύγχρονων ανοικτών κοινωνιών δεν ακολουθούμε αμυντική , ούτε κλειστή πολιτική , αλλά προσπαθούμε να βάλουμε τη σφραγίδα μας και να βρούμε την ιδιοτυπία και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά μας ως κοινωνία του σήμερα , χωρίς να φοβόμαστε νέες ιδέες ή αποφεύγοντας την άμιλλα ή τον ανταγωνισμό με άλλες χώρες.

Κρατάμε την παράδοση στην εκπαίδευση και στον πολιτισμό μας , ανανεώνοντάς τον παράλληλα με νέες επιδράσεις , ξέροντας πως σχήματα του σήμερα μπορεί και να εκλείψουν όμως ως Έλληνες στηριζόμαστε σε μια μακραίωνη ιστορία που μας γεμίζει με αισιοδοξία για το μέλλον , αυτό είναι κάτι που το έχουμε εμείς οι νεοέλληνες , οι αρχαίοι δεν βίωναν προφανώς αυτό το αίσθημα. Δεν είμαστε ρατσιστές και πως και για τους ξένους υπάρχουν θεσμοί στην Ελλάδα για την προστασία τους. Θα τονίσω πως έχουμε προβλήματα ως χώρα κοινωνικά και οικονομικά , καθώς και φαινόμενα διαφθοράς , θα εξηγήσω όμως πως αυτό που μας δίνει το δικαίωμα να μιλάμε πως αυτά αντιμετωπίζονται είναι η εγρήγορση στην οποία βρίσκεται η κοινωνία μας , η δημοσιότητα που στην Ελλάδα υπάρχει , ο διάλογος που κατακτά όλο και περισσότερες σφαίρες της ζωής μας , το θάρρος να μιλάμε για όσο το δυνατό περισσότερα προβλήματα και η βούληση για αλλαγές από παράγοντες της πολιτικής ζωής και το λαό όταν αυτές φαίνεται πως είναι επιβεβλημένες. Θα τονίσω όμως πως πολλά προβλήματα δεν μπορούν να λυθούν , όπως και σε άλλες χώρες ίσως ή ιδιαιτερότητα της Ελλάδας είναι πως αυτό προς το παρόν δεν έχουν τόσο έντονο χαρακτήρα , λόγω της κοινωνικής συγκρότησης,



Θα μιλήσω για το εκπαιδευτικό σύστημα της Ελλάδας που το γνωρίζω καθώς και για τον αγώνα του εκπαιδευτικού , και θα πω για την προσπάθεια που γίνεται στο σχολείο , ώστε τα εφόδια που θα αποκτήσει η νέα γενιά να μην είναι ξεκομμένα από την ανάπτυξη της κοινωνίας μας ή της ιστορίας μας , για το σεβασμό στην προσωπικότητα των μαθητών , για τη στήριξη που τους προσφέρεται ώστε να γίνουν άρτιες προσωπικότητες για το κοινωνικό κράτος που υπάρχει σ’ αυτόν τον τομέα ή και σε άλλους τομείς. Γενικά πως είμαστε ένας λαός που αγαπάμε την ωραία ζωή και παρά τα αντιθέτως θρυλούμενα , η ωραία ζωή δεν είναι εμπόδιο για πρόοδο και προκοπή , απεναντίας αποτελεί τη βάση και μας δίνει ώθηση για να κάνουμε μεγαλύτερη πρόοδο.



Θα πω πως δεν είμαστε μονομανείς με μεγάλες εθνικές ή άλλες ιδέες και προσαρμοζόμαστε σε νέες καταστάσεις με μεγαλύτερη διαύγεια και νηφαλιότητα. Αγαπάμε την ειρήνη και δεν μας αρέσει ο πόλεμος , και συνήθως κατεβαίνουμε στο πεζοδρόμιο για να καταδικάσουμε τον πόλεμο αλλά και τις χώρες που τον διενεργούν , χωρίς να σκεφτόμαστε το κόστος , διπλωματικό ή άλλο τέτοιων ενεργειών. Σκεφτόμαστε τους αδύνατους λαούς και είμαστε αλληλέγγυοι σ’ αυτούς , στις συρράξεις μεταξύ αδύνατων και ισχυρών κρατών παίρνουμε το μέρος των αδυνάτων , έχοντας διδαχθεί οι ίδιοι από τη δική μας πολιτική ιστορία για το ρόλο των ισχυρών , και όχι για να δικαιολογήσουμε ολοκληρωτικά καθεστώτα.



Θα μπορούσα να γράψω και άλλα συναφή τα οποία λέω στην κάθε περίσταση , εκείνο που αποφεύγω είναι οι ολιστικές θεωρίες για την βαθύτερη ουσία ή την ιδιαίτερη ιδέα ή αποστολή της Ελλάδας ή του ελληνικού πολιτισμού , προσπαθώντας να μεταδώσω μια πιο νηφάλια εικόνα για το σήμερα. Όχι πως σ’ αυτές τις απόψεις που ανέφερα παραπάνω , δεν υπάρχει μια τάση εξιδανίκευσης , η πρόθεσή μου είναι μάλλον να δώσω ένα τόνο αισιοδοξίας που διακατέχει το λαό μας , παρά να πω πως δεν έχουμε προβλήματα. Βεβαίως σ’ αυτό με βοηθούν και ιδιαίτερες επιστήμες όπως η κοινωνιογλωσσολογία , η εθνογλωσσολογία , η θεωρία για τις γλωσσικές ποικιλίες και η ιδιαιτερότητα του προφορικού λόγου στην Ελλάδα.



Β . Ο ρόλος του καθηγητή.



Αυτό που διαπιστώνω εδώ , είναι , πως από εμένα οι φορείς του τομέα που διδάσκω έχουν αυξημένες απαιτήσεις , θέλουν να διδάξω κάτι το ιδιαίτερο , κάτι το οποίο οι ίδιοι ως τώρα δεν έχουν επεξεργαστεί ακόμη , επίσης θα αναλάβω τα τμήματα εκείνα που θεωρούνται δύσκολα ή λιγότερο ενδιαφέροντα γι’ αυτούς. Το ίδιο γίνεται και με άλλα ιδρύματα στα οποία με καλούν , π.χ. στο Ινστιτούτο Διεθνών Σχέσεων , θέλουν την σύγχρονη επικοινωνιακή γλώσσα ιδιαίτερα την πολιτική ιδιόλεκτο και το δημοσιογραφικό ύφος . Επίσης περιμένουν από εμένα να έχω μία περισσότερη δικαιοδοσία για τα θέματα της ελληνικής γλώσσας και ό,τι σχετίζεται με θέματα διαχείρισής της , π.χ. σχέσεις με Υπουργείο , θέματα υποτροφιών , βιβλίων ή εγχειριδίων , θέλουν από εμένα να είμαι κατά κάποιο τρόπο ένας φορέας στη σχέση του χώρου με την Ελλάδα και το υπουργείο.

Αυτές οι διαπιστώσεις ίσως να έχουν σχέση μόνο με τη Ρωσία και την ιδιαίτερη κατάσταση που επικρατεί εδώ.

Στο πρώτο θέμα ανταποκρίνομαι με το να στηρίζω τη διδασκαλία της ελληνικής στις σύγχρονες απόψεις που υπάρχουν για τη γλώσσα , κατά κύριο λόγο μέσα από βιβλία γλωσσολογικά και προσπαθώ να μεταφέρω απόψεις και αντιλήψεις ανάλυσης που υπάρχουν το τελευταίο διάστημα στη χώρα μας για τη νεοελληνική γλώσσα , καταλαβαίνω πως εάν μπορέσω να μεταδώσω έναν σύγχρονο τρόπο αντίληψης για τη γλώσσα , θα διευκολύνω στη σχέση των φοιτητών με τη σύγχρονη βιβλιογραφία της Ελλάδας σ’ αυτά τα θέματα , και θα υποβοηθήσω ουσιωδέστερα στην επιστημονική επικοινωνία στα γλωσσικά θέματα μεταξύ των δύο γλωσσικών κοινοτήτων.

Στο δεύτερο θέμα , προς το παρόν , δεν μπορώ να ανταποκριθώ στα αιτήματά τους , θεωρώ όμως , πως παράλληλα με τη διαπανεπιστημιακή συνεργασία που υπάρχει , θα ήταν καλό να βρεθούν τρόποι έτσι ώστε οι καθηγητές να έχουν δυνατότητες για πιο άμεση συνεργασία με το υπουργείο και τους φορείς , καθώς επίσης και να έχουν τη δυνατότητα οι ίδιοι να μπορούν να κάνουν συστάσεις για υποτροφίες , να έχουν λόγο και ο λόγος τους να ακούγεται στον προγραμματισμό που γίνεται για την εκπαίδευση στα πανεπιστήμια των ξένων χωρών.

Γενικά έχω την άποψη πως εγώ θα πρέπει να είμαι εκπρόσωπος ενός σύγχρονου κράτους το οποίο θέλει να υποβοηθήσει στη διάδοση της γλώσσας του και να στηριχθεί στον καθηγητή , γιατί υπάρχουν εκπεφρασμένες ανάγκες γι’ αυτό , και όχι ένας ιεραπόστολος ή σταυροφόρος ή και νεομάρτυρας της ελληνικής , καθόσον δεν πιστεύω πως με μορφές ιεραποστολής ή αυτοθυσίας γενικά και αόριστα μπορεί η όλη υπόθεση να έχει αποτέλεσμα. Αυτό σημαίνει πως πρέπει να υπάρξει και ανάληψη πρωτοβουλιών από τους αρμοδίους οι οποίες θα πρέπει τονώσουν το ρόλο μου και θα μου δώσουν μια πιο διακριτή υπόσταση. Παράλληλα υποστηρίζω πως η δουλειά μας απαιτεί αφοσίωση και ένταση εργασίας. Απαιτεί να έχουμε εγρήγορση για τα πράγματα και να εκφράζουμε το θυμό μας για πράγματα που δεν μας αρέσουν.



Γ. Η διδασκαλία της ελληνικής γλώσσας



Είναι σίγουρα διαφορετικές οι απαιτήσεις για τον καθένα από εμάς , ανάλογα με το που διδάσκει. Όμως θεωρώ πως σε όλα τα ιδρύματα πρέπει να υπάρχει ένα κοινό πλαίσιο , ένα σύγχρονο αναλυτικό πρόγραμμα σπουδών (curriculum) της νέας ελληνικής ως ξένης , το οποίο θα πρέπει να συμπεριλάβει και στοιχεία της σύγχρονης ελληνικής πραγματικότητας καθώς και του πολιτισμού. Αυτό το αναλυτικό πρόγραμμα θα πρέπει να προταθεί από το ΚΕΓ ίσως , και θα αποτελεί μια πρόταση για τη διδασκαλία της ελληνικής και το εύρος που θα έχει αυτή, αυτή τη στιγμή , ως τέτοιο μπορεί να θεωρηθεί ο οδηγός για τις εξετάσεις ελληνομάθειας του ΚΕΓ , αυτόν εξάλλου χρησιμοποιώ και εγώ στα μαθήματα. Η αδυναμία για τη χρησιμοποίηση αυτού ωστόσο , ως αναλυτικού προγράμματος , είναι , πως αυτός δεν προορίζεται για το πανεπιστήμια ειδικά , αλλά για όλους όσους θέλουν γενικά να μάθουν ελληνικά. Βεβαίως σ’ αυτό το θέμα μπορεί κάποιος να αντιτείνει πως αυτό εναπόκειται στα ξένα ιδρύματα , όμως από την εμπειρία τη δική μου αυτό που υπάρχει στο πανεπιστήμιο , είναι σε κάθε έτος να διδάσκεται κάποιο εγχειρίδιο για την ελληνική ως ξένη , χωρίς να υπάρχει σαφές πλαίσιο αναφοράς για το εύρος και τις απαιτήσεις της διδασκαλίας για κάθε έτος. Επιπρόσθετα χρησιμοποιώ το αναλυτικό πρόγραμμα για τη νέα ελληνική που υπάρχει για το Γυμνάσιο και το Λύκειο. Έχω τη γνώμη λοιπόν πως θα πρέπει να διαμορφωθεί ένα σύγχρονο και μοντέρνο αναλυτικό πρόγραμμα για τη διδασκαλία της ελληνικής ως ξένης στα ξένα πανεπιστήμια και θα πρέπει να ληφθεί υπόψη η ιδιαιτερότητα των φιλολογικών σχολών, διότι σ’ αυτές μελετάται η γλώσσα χάριν της γλώσσας και όχι μόνο για την επικοινωνία.

Κάτι αντίστοιχο θα ήταν καλό να γίνει και για τη νεοελληνική λογοτεχνία.

Εννοείται πως σ’ αυτά τα προγράμματα θα δίνεται προτεραιότητα στο τι θα ήταν σκόπιμο αναγκαίο , επιβεβλημένο και για τη δική μας γλωσσική πολιτική , να μάθουν οι ξένοι για την ελληνική γλώσσα.



Γ1) Παράμετροι της διδασκαλίας



Πιο συγκεκριμένα , στη διδασκαλία, προσπαθώ οι φοιτητές να έχουν μια καλή σχέση με την ελληνική γλώσσα, δηλαδή να είναι μέσα στην πρόοδο σε κάθε κεφάλαιο διδασκαλίας , και παράλληλα να τους αυξάνω το ενδιαφέρον για τη γλώσσα και τη χώρα. Προβληματίζομαι κατά πόσο θα έχω αποτέλεσμα , ξέρω όμως πως στις εργασίες που θα βάλω οι φοιτητές θα ανταποκριθούν , θα απαντήσουν κάνοντας λιγότερα κάθε φορά λάθη. Το αποτέλεσμα δεν είναι κάτι το στατικό , βλέπω πως είναι μια διαδικασία , και εκεί που χτες είχαν κενά , σήμερα τα καλύπτουν.

Θέλω να έχουν πρόοδο οι φοιτητές , μόνο με τη διδακτική πράξη , καταλαβαίνω όμως πως αυτό είναι ανέφικτο , χρειάζεται και η εξωδιδακτική δράση καθώς και η ανάληψη πρωτοβουλιών. Η διδακτική ώρα θα τους καλύψει στην εκμάθηση των κανόνων της ελληνικής , στη μάθηση επιστημονικά της γλώσσας , από κει και πέρα , χρειάζεται η ελληνική να αποτελέσει και αντικείμενο προσωπικής ενασχόλησης και φροντίδας , αυτό προσπαθώ να τους καλλιεργώ , τους αναθέτω μεταφράσεις από τα ελληνικά στα ρωσικά ή και το αντίστροφο , τους προτείνω βιβλία να διαβάζουν τους δίνω κείμενα να αναλύσουν και να αναπτύξουν. Θα ήθελα αν μπορούσα να χρησιμοποιώ σύγχρονα μέσα διδασκαλίας ή να μπορώ να χρησιμοποιώ περισσότερα εγχειρίδια στη διδασκαλία για καλύτερη επικοινωνία και γιατί δεν αναπτύσσουν τα εγχειρίδια με τον ίδιο τρόπο όλα τα θέματα.



Παράλληλα γίνομαι αποδέκτης των προβληματισμών και πρωτοβουλιών τους καθώς και των αιτημάτων τους. Υπάρχουν φοιτητές που ασχολούνται επαγγελματικά με τη μετάφραση και διερμηνεία , υπάρχει φοιτήτρια που με πρωτοβουλία της διδάσκει στη μέση εκπαίδευση ελληνικά σε κάποιο σχολείο , που η ίδια βρήκε και εισηγήθηκε τη διδασκαλία της ελληνικής , υπάρχουν φοιτητές που θέλουν να ασχοληθούν με τη διδασκαλία της ελληνικής στη χώρα τους και ζητούν πληροφορίες για προγράμματα ή κάποια βοήθεια σ’ αυτό , υπάρχουν φοιτητές που θέλουν να έρθουν για επιμόρφωση το καλοκαίρι στην Ελλάδα , υπάρχουν φοιτητές που ασχολούνται με την έρευνα και ζητούν από μένα υλικό και βιβλιογραφία.

Θεωρώ πως είναι και αυτό μία διάσταση της δουλειάς μας εδώ , να τους βοηθήσουμε στο βαθμό που μπορούμε. Γενικά πιστεύω πως οι συγκεκριμένοι φοιτητές , μετά την αποφοίτησή τους θα βρουν το δρόμο τους , αν και δύσκολα. Γι αυτά τα θέματα νομίζω , πως πρέπει να δημιουργούνται καλύτερες προϋποθέσεις για την ελληνομάθεια σ’ αυτές τις χώρες , καθώς και για την ενασχόληση με αυτή.



Συνολικά πιστεύω πως έτσι κι αλλιώς η διδασκαλία είναι μια ωραία διαδικασία , μια μαγική δραστηριότητα. Μοιάζει με ένα αγώνισμα στο οποίο πάντα θέλεις να ξεπερνάς τον εαυτό σου , να δημιουργείς πάντα νέα ρεκόρ. Έτσι πάντα θα υπάρχουν νέες προκλήσεις και νέα θετικά αποτελέσματα μπροστά μας.



Αυτές είναι μερικές από τις πρώτες κατασταλαγμένες διαπιστώσεις μου , από τη δουλειά μου εδώ στη Ρωσία. Θα μπορούσα να αναφερθώ και σε περισσότερα θέματα αυτά όμως θεωρώ ,την παρούσα στιγμή , αναγκαία.

Σίγουρα θα επανέλθουμε όλοι για πιο ουσιαστική συζήτηση.

Ζητώ συγγνώμη καθώς και την ανοχή σας για τη μακρηγορία.



Εύχομαι σε όλους καλή συνέχεια , να περνάτε καλά , καθώς επίσης και αυτό που μου ευχήθηκε και μένα ένας συνάδελφος , να πάρετε ο καθένας σας , για τον εαυτό του , ό,τι σημαντικότερο μπορεί να σας προσφέρει , η χώρα που σας φιλοξενεί.



Μ. Πάτσης