lectrice writes, "
Εύη Παπαγιαννοπούλου
Στο Μεταπτυχιακό Τμήμα του Γλωσσολογικού Ινστιτούτου του Πανεπιστημίου της Μονς-Αινώ διδάσκω μετάφραση ειδικότητας επί των Ευρωπαϊκών Υποθέσεων.

Στα πλαίσια του τελευταίου αυτού μαθήματος μεταφράσαμε με τους φοιτητές μας, απο τα Ελληνικά στα Γαλλικά, περίληψη της εισήγησής της Κυρίας Σταυρούλας Κουτουλάκου, Αντεισαγγελέως Πρωτοδικών και τότε εθνικού μέλους της χώρας μας στην Ευρωπαϊκή Μονάδα Δικαστικής Συνεργασίας (Eurojust) σχετικά με το Ευρωπαϊκό Ποινικό Δίκαιο .

Τα κύρια σημεία της εισήγησης της Κυρίας Κουτουλάκου είχαν δημοσιευτεί στο δικτυακό τόπο www.Lawnet.gr, χάρη και στον οποίο λάβαμε γνώση του περιεχομένου τους (στη στήλη "Εισαγγελικός Λόγος" Μαρτίου - Απριλίου 2004). Αναφέρονταν στα θέματα της επιστημονικής - επιμορφωτικής συνάντησης Εισαγγελέων στην Κομοτηνή, 14 έως 16 Ιανουαρίου 2004 σχετικά με το "ρόλο του Εισαγγελέα στη σύγχρονη κοινωνία και την ισχύουσα έννομη τάξη - Θεσμικό πλαίσιο και προοπτικές", που είχε διοργανωθεί από την Εθνική Σχολή Δικαστών σε συνεργασία με το Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης.

Το γαλλικό κείμενο έχει θεωρηθεί και διορθωθεί από μένα, σε συνεργασία με την Κυρία Μαρί Τερέζ Κορντιέ, γαλλίδα Νομικό των εκδόσεων Juris Classeur - Lexis Nexis.

Δημοσιεύουμε σήμερα τη μετάφραση αυτή, με τη σύμφωνη γνώμη της συγγραφέως, ως δείγμα -ελπίζουμε -ποιοτικού αποτελέσματος συλλογικής εργασίας και απευθύνουμε τις θερμές μας ευχαριστίες στην κυρία Κουτουλάκου για την παραχώρηση της άδειας δημοσίευσης .
"

13 Μαρτίου 2007

"Το ευρωπαϊκό ποινικό δίκαιο έτοιμο (;) για το μεγάλο άλμα"

Ομιλία της κας Σταυρούλας Κουτουλάκου, Αντεισαγγελέως Πρωτοδικών
Τα κυριότερα σημεία της ομιλίας της κας Κουτουλάκου έχουν ως εξής:

Η ομιλήτρια αναφέρθηκε εισαγωγικά στη δημιουργία της ευρωπαϊκής ένωσης με τη συνθήκη του Μάαστριχτ (1992), η οποία αποτέλεσε την κοινή στέγη της Ευρωπαϊκής Κοινότητας (πρώτος πυλώνας) και δύο περιοχών διακρατικής συνεργασίας: του τομέα της κοινής εξωτερικής πολιτικής και πολιτικής ασφαλείας (δεύτερος πυλώνας) και τους τομείς της δικαιοσύνης και των εσωτερικών υποθέσεων (τρίτος πυλώνας).

Στον Τρίτο Πυλώνα υπήχθησαν μεταξύ άλλων θέματα ποινικού ενδιαφέροντος, ενώ η Συνθήκη του Άμστερνταμ (1997) η οποία πρόβλεψε ως επιπρόσθετο στόχο την ανάπτυξη της Ένωσης "ως χώρου ελευθερίας, ασφάλειας και δικαιοσύνης, περιόρισε την ύλη του τρίτου πυλώνα σε θέματα Αστυνομικής και Δικαστικής Συνεργασίας σε ποινικές υποθέσεις (αρ. 29 επ. ΣυνθΕΕ). Η ομιλήτρια, στη συνέχεια, ανέλυσε τους στόχους τα νομικά μέσα και τη νομοπαραγωγική διαδικασία του τρίτου πυλώνα τονίζοντας ότι η εφαρμογή των νομικών πράξεων του τρίτου πυλώνα (ιδίως αποφάσεις και αποφάσεις πλαίσιο) εξαρτάται από τον εθνικό νομοθέτη, καθόσον απαιτείται ενσωμάτωση τους με νόμο στο εθνικό δίκαιο. Οι συμβάσεις χρήζουν κύρωσης από τα εθνικά κοινοβούλια, διαδικασία που είναι συχνά χρονοβόρα.

Στη συνέχεια η ομιλήτρια ανέπτυξε το θέμα της δικαστικής συνεργασίας στα ποινικά ζητήματα, από την "παραδοσιακή" δικαστική συνεργασία, η οποία βασίζεται σε συμβάσεις που έχουν συναφθεί στα πλαίσια του Συμβουλίου της Ευρώπης και της ΕΕ, με σημαντικότερη, την Ευρωπαϊκή Σύμβαση Δικαστικής Συνδρομής σε ποινικές υποθέσεις της 20ης Απριλίου 1959, μέχρι πιο σύγχρονες συμβάσεις, όπως η Σύμβαση Εφαρμογής των Συμφωνιών Σένγκεν, καθ' ο μέρος περιέχει διατάξεις σχετικές με τη δικαστική συνδρομή, με έμφαση στη διάταξη του αρ. 53 της Σύμβασης Σένγκεν, για την απευθείας διαβίβαση αιτήσεων δικαστικής συνδρομής μεταξύ των αρμόδιων δικαστικών αρχών και τη Σύμβαση της 29ης Μαΐου 2000, η οποία συμπεριλαμβάνει νέες ανακριτικές μεθόδους και σύγχρονες τεχνικές (όπως ελεγχόμενες παραδόσεις, ή σύσταση κοινών ομάδων έρευνας), πλην όμως δεν έχει κυρωθεί ακόμη από τη χώρα μας. Κατόπιν, η ομιλήτρια αναφέρθηκε στους νέους μηχανισμούς στη δικαστική συνεργασία, ιδίως το Ευρωπαϊκό Δικαστικό Δίκτυο και την Ευρωπαϊκή Μονάδα Δικαστικής Συνεργασίας Eurojust, η οποία εδρεύει στη Χάγη και στοχεύει στη διευκόλυνση της δικαστικής συνδρομής και τον συντονισμό εισαγγελικών και ανακριτικών ερευνών σε υποθέσεις διασυνοριακού οργανωμένου εγκλήματος.

Ιδιαίτερη αναφορά έγινε στην υπηρεσία καταπολέμησης της απάτης (OLAF), καθόσον, μολονότι αποτελεί διοικητική υπηρεσία, επιφορτισμένη με το έργο της καταπολέμησης της απάτης σε βάρος του προϋπολογισμού της Ευρωπαϊκής Ένωσης, μπορεί να διεξάγει "εσωτερικές" έρευνες για τη διαχείριση και τη χρηματοδότηση όλων των οργάνων και οργανισμών της Ένωσης με απόλυτη επιχειρησιακή ανεξαρτησία και "εξωτερικές" έρευνες, δηλαδή επιτόπιους ελέγχους στα κράτη μέλη. Η συζήτηση για την αποτελεσματική προστασία των οικονομικών συμφερόντων της Κοινότητας συμπληρώθηκε με αναφορά στην Πράσινη Βίβλο για την ποινική προστασία των οικονομικών συμφερόντων της κοινότητας και τη δημιουργία Ευρωπαϊκής Εισαγγελικής Αρχής.

Στη συνέχεια η ομιλήτρια ανέπτυξε το θέμα της από κοινού δράσης στον τομέα της αστυνομικής συνεργασίας, που προβλέπεται στο άρθρο 30 ΣυνθΕΕ, με έμφαση στην Ευρωπαϊκή αστυνομική υπηρεσίας (Europol), η οποία δεν έχει αρμοδιότητες επιβολής του νόμου ή διενέργειας ανακριτικών πράξεων αλλά τα καθήκοντα της συνίστανται στην ανταλλαγή πληροφοριών και στην διεξαγωγή αναλύσεων.
Αναφορά έγινε στην πιο πολυσυζητημένη νομική πράξη του τρίτου πυλώνα, την απόφαση πλαίσιο της 13ης Ιουνίου 2002 για το Ευρωπαϊκό Ένταλμα Σύλληψης και τις διαδικασίες παράδοσης μεταξύ των κρατών μελών. Επισημαίνεται ότι τα κυριότερα χαρακτηριστικά αυτού του νομοθετήματος είναι η απλούστευση της διαδικασίας έκδοσης αντικαθιστώντας τις μεταξύ των κρατών μελών συμβάσεις έκδοσης, η εφαρμογή της αρχής της αμοιβαίας αναγνώρισης των αποφάσεων, η οποία προϋποθέτει την αμοιβαία εμπιστοσύνη στα διαφορετικά νομικά συστήματα των κρατών μελών, η κατάργηση της πολιτικής φάσης της έκδοσης, αφού προβλέπεται η απευθείας διαβίβαση του "εντάλματος" μεταξύ των δικαστικών αρχών, η μη εξέταση της προϋπόθεσης του διττού αξιοποίνου, για πράξη που εμπίπτει σε κατάλογο 32 εγκλημάτων, εφόσον τιμωρείται στο κράτος έκδοσης με φυλάκιση τουλάχιστον 3 ετών, η μη απαγόρευση της έκδοσης ημεδαπών και η υπό προϋποθέσεις κατάργηση της αρχής της ειδικότητας, ενώ η επακολουθήσασα συζήτηση περιστράφηκε και γύρω από τυχόν προβλήματα συνταγματικότητας.

Η συζήτηση για το ποινικό δίκαιο στα πλαίσια της ΕΕ, τέλος, ολοκληρώθηκε με αναφορά στο Σχέδιο Συνταγματικής Συνθήκης, το οποίο προβλέπει πληθώρα θεσμικών αλλαγών στη δομή της ΕΕ, μεταξύ των οποίων η θέση της αστυνομικής και δικαστικής συνεργασίας στα ποινικά θέματα στους τομείς συντρέχουσας αρμοδιότητας μεταξύ της ΕΕ και των κρατών μελών.

Μετάφραση : ΓΕΩΡΓΙΑ ΧΑΡΙΤΟΥ – ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΤΟΥΒΡΑ, Μεταπτυχιακές φοιτήτριες στη Διερμηνεία και Μετάφραση, Γλωσσολογικό Ινστιτούτο, Πανεπιστήμιο της Μονς- Βέλγιο
Θεώρηση της μετάφρασης : ΕΥΗ ΠΑΠΑΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΥ – ΜΑΡΙ ΤΕΡΕΖ ΚΟΡΝΤΙΕ, Νομικός

« Le droit pénal européen prêt ( ?) pour le grand saut»

Discours de Mme Stavroula Koutoulakou, Vice-Procureur de la République

Voici les points principaux du discours de Mme Koutoulakou:

L’oratrice a mentionné, dans son introduction, la création de l’Union européenne par le traité de Maastricht (1992) lequel a constitué le fondement de la Communauté européenne (premier pilier) ainsi que les deux domaines de coopération interétatique : celui de la politique extérieure commune et de la sécurité (deuxième pilier) et celui de la justice et des affaires intérieures (troisième pilier).

Entre autres thèmes, relèvent du Troisième Pilier des thèmes d’intérêt pénal. Tandis que le Traité d’Amsterdam (1997) dont l’ objectif additionnel est le développement de l’Union en tant qu’espace de liberté, de sécurité et de justice, le contenu du troisième pilier se limite à des thèmes de Coopération Policière et Judiciaire dans les affaires pénales (art. 29 Traité de l’UE). L’oratrice a, par la suite, analysé les objectifs, les moyens juridiques et le processus de légifération du troisième pilier. Elle a mis l’accent sur le fait que l’application des actes juridiques du Troisième Pilier (en particulier, les décisions et les décisions -cadre) dépend du législateur national, puisqu’il est nécessaire de les incorporer dans le droit national par le moyen d’une loi. Les conventions doivent être ratifiées par les parlements nationaux, démarche souvent très longue.

Elle a ensuite développé le sujet de la coopération judiciaire dans les affaires pénales. D’abord fut évoquée la coopération judiciaire « traditionnelle », fondée sur les conventions conclues dans le cadre du Conseil de l’Europe et de l’UE, dont la plus importante est la Convention Européenne d’Assistance Judiciaire dans les affaires pénales du 20 avril 1959. Elle s’est ainsi référée à des conventions plus récentes, dont celle relative à l’Application des Accords de Schengen, quant à l’assistance judiciaire, mettant ainsi en exergue les dispositions de l’ article 53 de la Convention de Schengen sur la transmission directe des demandes d’entraide judiciaire entre autorités judicaires compétentes ainsi que celles de la Convention du 29 mai 2000, laquelle comprend de nouvelles méthodes d’instruction et techniques modernes (comme les extraditions contrôlées ou la constitution de groupes de recherche communs). Cependant, cette convention n’est pas encore ratifiée par notre pays, la Grèce. Puis, l’oratrice a souligné les nouveaux mécanismes de coopération judiciaire, notamment le Réseau Judiciaire Européen et l’Unité européenne de Coopération Judiciaire, Eurojust, qui siège à La Haye et qui vise à faciliter l’entraide judiciaire dans les affaires de crime transfrontalier organisé.

Elle a fait une référence particulière au Service européen de la lutte anti-fraude (OLAF), car, même s’il s’agit d’un service administratif chargé de combattre l’usage frauduleux du budget de l’Union européenne, il peut mener des enquêtes ‘internes’ pour la gestion et le financement de tous les organes et organisations de l’Union avec une indépendance opérationnelle totale, ainsi que des enquêtes ‘externes’, c’est-à-dire des vérifications sur place dans les Etats membres. Le débat sur une protection efficace des intérêts économiques de la Communauté a été complété par référence au Livre Vert sur la protection pénale des intérêts économiques de la Communauté et la création d’ un Parquet européen.

Ensuite, l’oratrice a parlé de l’action collective dans le domaine de la coopération policière, prévue dans l’article 30 du Traité de l’UE, mettant l’accent sur l’Office européen de police (EUROPOL), dont la compétence n’est pas d’imposer la loi ou de procéder à des actes d’instruction, mais dont les fonctions consistent à échanger des informations et réaliser des analyses.

Elle s’est également référée à l’acte juridique le plus contesté du troisième pilier, c’est-à-dire la décision cadre du 13 juin 2002 sur le mandat d’arrêt européen et les processus d’extradition entre Etats membres. Elle a signalé que les caractéristiques principales de cet acte normatif sont la simplification de la procédure d’extradition prévue par des conventions entre les Etats membres ; la mise en application du principe de la reconnaissance mutuelle des décisions qui suppose une confiance réciproque dans les systèmes juridiques des Etats membres ; la suppression de la phase politique de l’extradition puisque la transmission directe du mandat entre les autorités judiciaires est prévue ; l’absence d’examen de la condition de la double incrimination pour un acte qui relève de la liste des 32 crimes répertoriés, dans la mesure où il est puni par le pays d’extradition d’une réclusion de trois ans au moins ; l’absence d’ interdiction de l’extradition des nationaux et la suppression, sous conditions, du principe de spécialité. Le débat qui s’en est suivi portait sur d’éventuels problèmes de constitutionnalité.

Enfin, la discussion sur le droit pénal dans le cadre de l’UE a été complétée par une référence au Projet de Traité constitutionnel qui prévoit un grand nombre de changements institutionnels de la structure de l’UE, entre autres la coopération policière et judiciaire dans les affaires pénales qui repose sur des domaines de compétence concurrente entre UE et Etats membres.

Traduction par : Georgia Charitou et Katerina Touvra, Etudiantes en DES
en Interprétation et en Traduction, Institut de Linguistique,
Université de Mons Hainaut, Belgique
Révision du texte : Evi Papayannopoulou, Marie-Thérèse Cordier, Juriste