Αρετή Πότσιου
Για τα Νέα ελληνικά για κλασικούς φιλολόγους και για μη κλασικούς, δεν πειράζει. Για τα σημεία που εκνεύρισαν τον Τάσο μας.

Ένα από τα κείμενα που είχαν χαθεί με την προσωρινή διακοπή των φρυκτωριών βρίσκεται και πάλι δημοσιευμένο στις φρυκτωρίες χάρη στην κυρία Πότσιου...
Θεσσαλονίκη, 14 Μαϊου 2003

Τα λάθη που αναφέρεις είναι λυπηρά. Γενικώς τα κείμενα του βιβλίου είναι κάπως τουριστικής αντίληψης, θα έλεγα. Η προσπάθεια όμως να εισαχθούν σε κάθε ενότητα και κάποια μικρά κείμενα με σύντομες πληροφορίες, που αφορούν ποικίλες εκφάνσεις της ζωής στην Ελλάδα (π.χ. βιβλιοθήκες, μουσεία, μοναστηράκι, Μετέωρα, ιστορικά –φευ- στοιχεία, ρεμπέτικα, κτλ) είναι επαινετή. Δίνει μια αφορμή να πεις δυο λόγια. Αυτό δεν σημαίνει ότι είναι και καλογραμμένες ή σωστές αυτές οι πληροφορίες, ή ότι έχουν επιλεγεί σωστά οι πιο αναγκαίες πληροφορίες, μια που τα κείμενα είναι συντομότατα. Αν έπρεπε όμως να ψάχνεις κάθε φορά, για να τις επαληθεύσεις, θα έπρεπε να μην κάνεις άλλη δουλειά, άσε που μπορεί να μην έχεις και τον τρόπο, χωρίς τα βιβλία σου και τις πηγές σου, γιατί το διαδίκτυο δεν λύνει το πρόβλημα. Λοιπόν, όταν ανακατεύονται με θέματα που δεν κατέχουν, καλύτερα να απευθύνονται σε κανέναν γνώστη του θέματος, για έναν έλεγχο, αν μη τι άλλο.
Και το παράρτημα με αποσπάσματα λογοτεχνικά και σύντομες πληροφορίες για τους δημιουργούς τους, συγγραφείς και ποιητές, είναι μια καλή πρόταση, άσχετα αν δεν τα βρίσκει κατάλληλα κανείς για διδασκαλία στα πρώτα επίπεδα, ή αν δεν είναι του γούστου του. Είναι ΤΟΣΟ δύσκολο να διαλέξεις αποσπάσματα λογοτεχνικά γι’ αυτή τη δουλειά! Άσε που θα απαιτούσε μιαν ώρα διδασκαλίας ξεχωριστή.
Αλλά εδώ έχω να αναφέρω το εξής. Πριν από λίγο καιρό, μας επισκέφτηκε στη Γρανάδα η κυρία Βασιλική Κοντογιάννη (νομίζω), καθηγήτρια στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης (διδάσκει Λογοτεχνία στη Σχολή Νηπιαγωγών). Μας μίλησε ένα απόγευμα για τις σπουδές της και το έργο της, παρουσίασε τα βιβλία της. Μεταξύ των άλλων είπε ότι, όταν δίδασκε στη Σορβόννη νέα ελληνικά, σε μεταπτυχιακούς κυρίως, δίδασκε τη γλώσσα μέσα από λογοτεχνικά κείμενα, κι η ίδια και άλλοι εκεί. Ρώτησα πώς τα κατάφερναν, με τις συχνές γραμματοσυντακτικές ανατροπές των λογοτεχνικών κειμένων, ποια λογοτεχνικά κείμενα διάλεγαν, αλλά δεν πήρα ικανοποιητική απάντηση, δηλαδή δεν πήρα απάντηση, γιατί μάλλον δεν ήταν της ώρας. Μου απάντησε ότι ήταν μεγάλοι και έπρεπε να τους κάνουν κάτι που να τους ενδιέφερε, αυτό θυμάμαι. Σκέφτηκα, λοιπόν, αφού έχει γίνει μια δουλειά από ποιος ξέρει πόσους ανθρώπους, γιατί να μη μας δώσουν τα φώτα τους; Να έρθουν στο σεμινάριο, επί παραδείγματι, να κάνουν εισηγήσεις, να μας προτείνουν πράγματα, να μας εξηγήσουν τις επιλογές τους και αν πήγαν καλά, κτλ, κτλ, κτλ. Εμείς δεν είμαστε τίποτε ανταγωνιστές, για το καλό της υπόθεσης των ελληνικών στο εξωτερικό θα είναι, και ίσως υποχρέωση, ηθική ή ό,τι άλλο, γι’ αυτούς που σπούδασαν παραπάνω κι έμαθαν πολλά κι έγιναν αυτό που έγιναν.
Λοιπόν, για να επανέλθω, λάθη έχουν τα βιβλία, και στο «Νέα ελληνικά για αρχάριους», π.χ. υπάρχουν πολλά παραδείγματα εφαρμογής γραμματικών φαινομένων που, όταν τα δουλέψεις, βλέπεις ότι παρουσιάζουν πρόβλημα, ότι θα μπορούσες –ή θα ’πρεπε- να βάλεις άλλον χρόνο ή έγκλιση από τον ζητούμενο, κτλ, παρόλο που, να το πω κι αυτό, προσωπικά μου αρέσουν τα βιβλία στα οποία συμμετέχει ο κύριος Καβουκόπουλος, μου αρέσουν οι πίνακές του, μου αρέσει η αντιμετώπιση της γραμματικής (δεν αναποδογυρίζει τις πτώσεις στους πίνακες κλίσης ουσιαστικών, παραδείγματος χάριν, κάτι που με εκνευρίζει και που το βρίσκω χωρίς νόημα), μου αρέσει που ακόμα και στις φράσεις των παραδειγμάτων και των ασκήσεων υπάρχει άποψη, μου αρέσει που υπάρχουν κείμενα για το ρατσισμό, την παιδεία, το καφενείο, μου αρέσει γιατί τα κείμενα γίνεται απόπειρα να έχουν πάντα έναν κοινωνικό προβληματισμό.
Για όλα αυτά, θέλω να καταλήξω, τα σημεία που αναφέρεις δικαίως σε βγάζουν από τα ρούχα σου, παρ’ όλ’ αυτά θα προτιμούσα να τα αποδώσω σε άγνοια, σε αμέλεια, μπορεί ανεπίτρεπτη, αλλά όχι ηθελημένη.
Και να σου πω και κάτι; Κυρίαρχη ιδεολογία στα ελληνικά πανεπιστήμια είναι η ποδοσφαιροποίηση της έννοιας της πατρίδας, μια ψεύτικη πατριδολαγνεία που εξυπηρετεί μια χαρά τα συμφέροντα των Αμερικάνων, των G8, των G7, των πολυεθνικών και δεν ξέρω ποιων άλλων διαβόλων, παρά ο ψευτοδιεθνισμός. Αυτή είναι δυστυχώς η εντύπωση που έχω αποκομίσει εγώ από τους νέους επιστήμονες, κι αναφέρομαι στον φοιτητόκοσμο, στους μεταπτυχιακούς και αποφοίτους, γιατί σε επίπεδο έρευνας δεν ξέρω και δεν μιλάω. Αλλά υποθέτω, γιατί αλλιώς από πού θα τα μάθαιναν ή από πού θα αντλούσαν το θράσος να γράφουν ανοίκειες ανοησίες, όπως αυτές σε άρθρο νεαρού αρχαιολόγου, στις 21/3 (μου τα πρόλαβε άλλος νεαρός επιστήμονας, αρχαιολόγος, παλιός μαθητής και φίλος παντοτινός) που πήγε, ο καημένος -όχι ο φίλος μου, προς θεού- στην Πριήνη και του καιγόταν η καρδιά, γιατί «όλ’ αυτά δεν ήταν πια δικά μας, δεν μας ανήκαν», όχι, δεν ήταν δικά τους, γιατί το «μας» του νεαρού δεν με αφορά ως Ελληνίδα, με τρομάζει. Ένας λαός όπως οι άλλοι είμαστε, όχι ο περιούσιος λαός. Έχουμε τις ιδιαιτερότητές μας, τα κουβαρνταλίκια μας και τα χάλια μας. Μεγαλώσαμε σ’ αυτό τον αέρα, και τον κόσμο μας τον αγαπάμε και τον βρίζουμε, χίλιες ανεντιμότητες, ήρωες και προδότες, αλλά και ποιος άλλος ξέρει να δίνει χωρίς να πάρει, τέτοιες πρωτόγνωρες χαρές; Πού αλλού μαλώνουν ακόμα για τις ιδέες τους; Ας γελάσω που είναι πολιτισμένοι και γι’ αυτό δεν υψώνουν φωνή. Το ενδιαφέρον τους είναι ευθέως ανάλογο με τους συγκρατημένους τους τρόπους, το πιο συχνά, γι’ αυτό δεν υψώνουν φωνή. Και ποιος άλλος μουντζώνει; Και ποιος νομίζει ότι κάτι είναι, όταν δεν είναι παρά αυτό που είναι; Α, εδώ έχουμε πολλή παρέα. ΟΛΟΙ. Και ποιον βλάφτει όταν δεν ξέρουμε ποιανού είναι το μπουζουκάκι ή τα γλυκά και λυπητερά μινόρε που δεν παίζονται σε όργανα δυτικά; Έ, αν έχουν ψυχή να τ΄ ακούν, μπορεί να μη βλάφτει κανέναν, κι αν ξέρουν και την αλήθεια, ακόμα καλύτερα, κι αν την ξέρουν και δεν τη λένε, κακώς, κι αν την ξέρουν και τη λένε αλλιώς, πολύ κακώς, για ανατολικούς και δυτικούς, Τούρκους κι Έλληνες κι αλλοδαπούς. Γιατί μ’ αυτά και μ’ αυτά, θα γίνουμε όλοι αλλοδαποί στον τόπο μας, τη γη.