Απάντηση στον συνάδελφο Τάσο Χατζηαναστασίου.
Μιχάλης Πάτσης

Θεσσαλονίκη, 26 Μαϊου 2003

Αν και πιστεύω πως η κάθε παρέμβαση πρέπει να προσφέρει κάτι καινούριο , θεωρώ επιβεβλημένο να απαντήσω στο άρθρο του συναδέλφου Τάσου Χατζηαναστασίου που αφορά ένα δικό μου κείμενο.

Ζήτημα 1ο
Η ελληνικότητα όπως την προτείνεις , να αποτελέσει τη βάση του γλωσσικού μαθήματος , στηρίζεται στην διχοτομία Δύσης – Ελλάδας. Αυτό βέβαια δεν το αναφέρεις ξεκάθαρα , αλλά δέξου όμως , πως , όπως δεν μας αρέσει προφανώς η διδασκαλία που γίνεται και στη χώρα μας για την αγγλική , γαλλική ,ισπανική , γερμανική να συνοδεύεται από μια αντίστοιχη , αγγλότητα , γαλλότητα , ισπανικότητα , γερμανικότητα ως διάδοση των αντίστοιχων ταυτοτήτων , γιατί προφανώς αυτό θίγει το δικό μας εθνικό αίσθημα έτσι και η διάδοση της ελληνικής δεν μπορεί να στηριχθεί σε αυτό που προτείνεις γιατί προφανώς θίγεται το εθνικό αίσθημα των λαών όπου διαδίδουμε τη γλώσσα και τον πολιτισμό μας. Εφόσον δέχεσαι την ύπαρξη εθνικών ταυτοτήτων σήμερα , εννοείται πως και αυτοί οι λαοί έχουν εθνική ταυτότητα και αν μπορώ να καταλάβω από την πρόσφατη ιστορία τους ισχυρή.

Την επιπολαιότητα θα μπορούσα να σου την επιστρέψω , δεν θα το κάνω όμως χάριν του διαλόγου , θα την πετάξω από το δέκατο όροφο του Λομονοσόφ να ξεχαστεί , θα σου συνιστούσα όμως να διαβάσεις , τουλάχιστον το Μαριο Βιτι για να δεις μια διαφορετική άποψη πάνω στην ελληνικότητα.Επίσης μπορούμε να γίνουμε κοινότητα αποδεχόμενοι ο ένας την προσωπικότητα του άλλου.

Ζήτημα 2
Στηρίζεσαι σε λάθος δεδομένα. Υποστηρίζεις πως το δυτικό πολιτιστικό πρότυπο έχει εξαντληθει και βλέπεις πως η ελληνική ταυτότητα θα το αναπληρώσει. Από που βγάζεις αυτό το συμπέρασμα ; Η έννοια της αλλοτρίωσης που χρησιμοποιείς δεν απασχολεί τους φιλοσόφους σήμερα . Έχουμε υπόψη μας για σφαίρες δραστηριότητας όπως , Φιλοσοφία , Επιστήμες , Τέχνες , Γράμματα , Τεχνολογία , Επίπεδο Ζωής. Σε αυτά υπάρχει κρίση στη Δύση; Και εμείς θα τους προτείνουμε έναν ελλαδικό φονταμενταλισμό ως αναπλήρωση;
Το σημαντικό είναι πως η ανάπτυξη της επιστήμης στη Δύση στηρίζεται σε έννοιες που δημιουργούνται με βάση την ελληνική γλώσσα και αυτό είναι ενδιαφέρον και προκλητικό για τη δουλειά μας.

Ζήτημα 3ο
Η διάδοση των γλώσσων διαφέρει από τη διάδοση των ιδεών ή των πολιτικών θεωριών. Σε αυτές τις δεύτερες κυρίαρχος είναι ο ιδεολογικός αγώνας , διότι προυποθέτει την κατάρριψη των αντιπάλων ιδεών και την προσέλκυση οπαδών.
Με τις γλώσσες δεν συμβαίνει το ίδιο , σκοπός μας δεν είναι να απορρίψουμε τις άλλες γλώσσες. Υπάρχουν στοιχεία στη δουλειά μας που προσιδιάζουν σε πολλές μορφές δραστηριότητας , όπως η αφοσίωση στο έργο μας και η πίστη ή η πεποίθηση πως η γλώσσα μας θα ανοίξει νέες δυνατότητες σε αυτούς που θα την μάθουν. Σήμερα οι γλώσσες διαδίδονται εάν υπάρχουν μελλοντικοί χρήστες που ελεύθερα θέλουν να τις μάθουν. Στη διάδοση των γλωσσων δεν υπάρχει χειραγώγηση και καταναγκασμός , αλλά κατά τη γνώμη μου ελεύθερη επιλογή. Πιστεύω πως η ελληνική γλώσσα διαδίδεται , λόγω του κύρους , της αίγλης που έχουμε ώς χώρα. Άν πριν 10-15 χρόνια η έρευνα ήταν στραμμένη στην κλασική αρχαιότητα και η νεοελληνική ήταν παραμελημένη , τώρα δεν ισχύει αυτό.

Ζήτημα 4ο
Η ιδιαιτερότητα της Ελλάδας και των Ελλήνων δεν είναι κάτι που να την θέτει , ως κράτος, εκτός της σημερινής πραγματικότητας , αλλά και το ότι μπορεί να διαψευσθεί (Πόπερ) , πάλι υπάρχει.
Λέω δεν έχω το άγχος της ιδιαιτερότητας , γιατί σήμερα σε πολλά μοιάζουμε με τους άλλους ευρωπαίους , μαζί με αυτούς δεν μπήκαμε στην ΟΝΕ , δεν δεχθήκαμε το ευρώ , στην Ελλάδα δεν υπάρχει ο ίδιος καπιταλισμός που υπάρχει εκεί; Στο προηγούμενο άρθρο σου λες πως εμείς ανακόπτουμε τα ιμπεριαλιστικά σχέδια στα βαλκάνια. Είναι αλήθεια αυτό; Kαι οι ελληνικές εταιρείες στην περιοχή τι κάνουν άραγε , φιλοξενούνται , δεν εκμεταλλεύονται φτηνή εργατική δύναμη , δεν είναι για την περιοχή ιμπεριαλιστική χώρα η Ελλάδα με την παραδοσιακή οικονομική άποψη του όρου , δεν παίρνει μέρος στο μοίρασμα της περιοχής , οικονομικό και άλλο; Μα είμαστε τελικά τόσο διαφορετικοί στην πραγματικότητα.
Αυτό βεβαια δεν σημαίνει πως δεν έχουμε και τα δικά μας χαρακτηριστικά , γλώσσα , παράδοση , πολιτισμό κάτι που αναλύω αλλού.

Ζήτημα 5ο
Η ανάλυση που προτείνεις για την ελληνική πραγματικότητα δεν με βρίσκει σύμφωνο , είναι μια δημοσιογραφική ανάλυση η οποία δεν βλέπει πίσω από τους αριθμούς , την προσπάθεια των ανθρώπων. Έχεις δικαίωμα να την έχεις όμως. Πολύ φοβάμαι όμως πως με αυτή δεν μπορείς να βοηθήσεις και έναν Έλληνα να αποκτήσει μια σύγχρονη εθνική ταυτότητα , δηλαδή να κάνεις έναν νέο να αγαπήσει την εποχή του.
Ο Κονδύλης είναι σημαντικός έχει όμως αναλύσει την Ελλάδα της ευρωπαϊκής περιφέρειας.

Ζήτημα 6ο
Τονωση και διακριτός ρόλος : αναφέρομαι στο επιμίσθιο κυρίως. Το θεωρώ αναντίστοιχο της σημερινής πραγματικότητας. Οι δικές μου αποδοχές εδώ αποτελούν το ¼ των αποδοχών των απλών υπαλλήλων του διπλωματικού σώματος. Νομίζω πως το ίδιο ευσυνείδητος θα ήμουν , όπως εξάλλου είναι και αυτοί με το επιμίσθιο που παίρνουν , με καλύτερες αποδοχές. Είναι πρόβλημά μου και το θίγω. Νομίζω πως οι καθηγητές δικαιούνται καλύτερου επιπέδου ζωής.
Το ότι εσύ δεν ζητάς κάτι τέτοιο και δεν πάει το μυαλό σου σ΄αυτά τα θέματα , δεν σημαίνει πως εγώ δεν πρέπει να τα σκέφτομαι ή να τα θίγω.

Θεωρώντας πως όλοι έχουμε να προσθέσουμε κάτι στο διάλογο , σας χαιρετώ.
Καλό καλοκαίρι
Μ.Πάτσης
Λομονόσοφ