errante writes, "Αγαπητοί συνάδελφοι και φίλοι Φρυκτωριανοί, σήμερα έχω να θίξω ένα θέμα που δεν είναι και τόσο ευχάριστο, γι’ αυτό και το ανέβαλλα ως τώρα. Πρόκειται για το αντικείμενο της δουλειάς μας και για το ωράριό μας. (Μάλιστα, τελικώς είναι δύο τα θέματα.) Κι αυτό, πρώτον γιατί δεν είμαι σίγουρη ότι έχω καταλάβει καλά τι ήρθαμε να διδάξουμε, γλώσσα ή και γλώσσα, και δεύτερον γιατί προέκυψε ένα λυπηρό πρόβλημα, όσον αφορά τις διδακτικές ώρες που πρέπει να έχουμε."

12 Ιουνίου 2003

Όσον αφορά το πρώτο, δηλώνω ότι εγώ τουλάχιστον αδυνατώ να διδάξω επί παντός επιστητού. Το λέω γιατί βλέπω πως άλλοι συνάδελφοί μας διδάσκουν διάφορα αντικείμενα. Μπορεί, βέβαια, να έχουν κάνει ιδιαίτερες σπουδές σε αυτά, διδακτορικά, κτλ, αν και, όταν πρόκειται για διαφορετικά αντικείμενα, δυσκολεύομαι να το καταλάβω. Και πάλι, αν επρόκειτο για κάτι που αποτελεί πρακτική, βοήθεια, συμπληρωματική εργασία υπό την εποπτεία ενός καθηγητή του Πανεπιστημίου, θα το καταλάβαινα, και στο κάτω κάτω την ευθύνη θα έφερε ο καθηγητής. Αλλά πάλι, όταν διδάσκουν θεωρητικό μάθημα στη γλώσσα του κράτους στο οποίο βρίσκονται, πώς το κάνουν; Εκτός κι αν είναι δίγλωσσοι ή έχουν κάνει σοβαρές και πολυετείς σπουδές σε αυτή τη γλώσσα, τότε ναι. Διαφορετικά, πώς μπορούν να ετοιμάζουν μία ή δύο διαλέξεις τη μέρα στην ξένη γλώσσα; Εδώ μία τη μέρα και στα ελληνικά, θα ήταν κατόρθωμα, για επίπεδο πανεπιστημίου. Εδώ κάνουμε λάθη εμείς οι ίδιοι στα ελληνικά, αν κοιτάξετε τα κείμενά μας στις Φρυκτωρίες θα βρείτε λάθη σε όλους μας, από απροσεξίες μέχρι και πιο σοβαρά. Δε λέω, ουδείς αναμάρτητος. Να μη σας πω πόσες φορές έχουμε γελάσει με τα παιδιά εδώ με μερικά λάθη μου στα ισπανικά. Όπως όταν μου είχε κολλήσει το αόριστο άρθρο να μου ’ρχεται να το λέω από το αγγλικό indefinite, ενώ στα ισπανικά είναι indeterminado, πράγμα που μου θύμιζε όμως κάποιον μάλλον αναποφάσιστο. Και άλλα, ανώδυνα, ας πούμε να λες τη σόμπα εστόφα -ε, η στόφα δα- αντί εστούφα, που είναι το σωστό, αλλά κι άλλα πιο επικίνδυνα κι απ’ τη στόφα κι απ’ τη σόμπα κι απ’ τη φωτιά, που ακούγονται, ωστόσο, στον άλλο πολύ αστεία. Όπως όταν μου στέλνει μήνυμα ο μαθητής μου ο Βέλγος, ο Γιαν, και μου γράφει «θέλεις να πίνω έναν καφέ στην Μπιπμ Ράμπλα;» ή «Για σου Αρετή; Τι Κάνις; Εγώ είμαι στη θάλασσα. Κάνει πολύ ζεστώ εκεί! Θα έρθω στον Δεύτερο», τη Δευτέρα δηλαδή, δεν είχαμε μάθει ακόμη τότε την απλή αιτιατική του χρόνου για τις μέρες, ή «Τι κάνεις Αρετή; Αγώρα (από το ισπανικό αόρα, αhora=τώρα) σπουδάζω ελληνικά, αλλά έχω μία ερώτηση.. Τι λες όταν θεν ξέρεις τι ώρα ανοίγει..; «Παρακαλώ, μπορείτε να μου λέτε τι ώρα..» είναι σωστά; Jan» ή ένας άλλος «Τι κάνεις; Είμαι ο Μαρτίν. Μήπως μποράς να μου πας την ημέρα και την ώρα της ελληνικής εξέτασης παρακαλώ; Γεια σου». Να, τα έχω φυλάξει στο κινητό, γιατί είναι τρισχαριτωμένα. Κι εκείνοι κρατούν τα δικά μου, Κύριος οίδε γιατί. Αλλά εγώ δεν διδάσκω ισπανικά, διδάσκω ελληνικά. Κι ας πούμε ότι μια διάλεξη την έχει με κάποιο τρόπο έτοιμη και τη διαβάζει κάποιος, πώς όμως θα μπορέσει, όσο ευφυής κι αν είναι, αν μέχρι πριν λίγους μήνες δεν γνώριζε τη γλώσσα επαρκώς, ως και καθόλου, να έχει φτάσει σε ένα τέτοιο επίπεδο, ώστε να μπορεί να απαντήσει σε συνεχή λόγο σε μια ενδεχόμενη ερώτηση ενός φοιτητή; Δε λέω, αφότου ήμουν φοιτήτρια ως και σήμερα, έχω δει και καθηγητές που έχουν μια έδρα τάδε και διδάσκουν διάφορα, ό,τι προκύψει, αν και αυτό δεν ξέρω αν συμβαίνει πια στην Ελλάδα, ελπίζω όχι, εμείς όμως γιατί να το κάνουμε; Στο Λύκειο, βέβαια, προσωπικά έχω διδάξει από αρχές δημοκρατικού πολιτεύματος και ψυχολογία ως αρχαία και νέα ελληνικά στη Γ΄ Λυκείου, αλλά δεν ήταν πανεπιστήμιο, άλλες ανάγκες υπηρετούνταν εκεί.
Όσο για το θέμα του ωραρίου μας, οι μόνες πληροφορίες που είχαμε τον Οκτώβριο, ήταν ότι θα είχαμε το ωράριο του λέκτορα. Άλλοι από μας είχαμε περισσότερες ώρες από το συγκεκριμένο κι άλλοι λιγότερες. Στη Γρανάδα το ωράριο του λέκτορα είναι οκτώ ώρες, και τόσες μου ανατέθηκαν το πρώτο τετράμηνο (και έξι υποχρεωτικές ώρες γραφείου, τρεις για κάθε μάθημα), στη Σχολή Διερμηνείας και Μετάφρασης, χωρίς να γίνει ούτε συζήτηση ούτε να δημιουργηθεί κανένα θέμα επ’ αυτού. Επίσης, συμμετείχα στις διορθώσεις λεξικού που πρόκειται να εκδώσει το Κέντρο Βυζαντινών, Νεοελληνικών και Κυπριακών Σπουδών, μία μέρα την εβδομάδα, μαζί με τον καθηγητή Μ. Μορφακίδη, όπως το είχε ζητήσει ο ίδιος. Στο δεύτερο τετράμηνο, καθώς η εργασία στο λεξικό αναβαλλόταν επ’ αόριστον - για λόγους που δεν με αφορούν βεβαίως - ανέλαβα ένα δίωρο διδασκαλίας της ελληνικής σε μερικούς μόνιμους συνεργάτες του Κέντρου, δύο εκ των οποίων καθηγητές ΜΕ. Το έκανα με δική μου πρωτοβουλία, για να μη μείνουν ολωσδιόλου χωρίς επαφή με τη γλώσσα, και φυσικά με την έγκριση του προϊσταμένου μου καθηγητή. Επίσης ανέλαβα άλλη μία τάξη μαθητών του Κέντρου, δύο δίωρα την εβδομάδα, γιατί δεν υπήρχε άλλος να την αναλάβει, καθώς έλειψαν μερικοί από το πιο μόνιμο προσωπικό του Κέντρου, οι οποίοι τα αναλάμβαναν συνήθως. Το όλον 14 διδακτικές. Τα πρωινά της Παρασκευής βοηθούσα γενικώς στο Κέντρο, αν υπήρχε κάτι επείγον – όπως και υπήρχε μερικές φορές. Είχαμε ακόμη και μερικές ανειλημμένες υποχρεώσεις προς το Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας, που μας πρόσφερε την γνωστή και πολύτιμη βοήθεια που όλοι γνωρίζουμε. Σε αυτές τις τελευταίες υποχρεώσεις επιφυλάσσομαι να πω αν ανταποκριθήκαμε ή όχι. Περιμένω, μάλιστα, μήπως μας ανακοινωθεί κάτι για ένα δεύτερο σεμινάριο φέτος, όπου θα μπορούσαν να τεθούν τα θέματα που αφορούν τις ανάγκες, τη συνεργασία, να μάθουμε κάτι παραπάνω, κτλ.
Έτσι και τόσο δούλεψα τέλος πάντων εγώ, και έκανα, όπως και όλοι μας ό,τι καλύτερο μπορούσα. Ζήτησα κι από τις προϊστάμενες αρχές μας, αν υπάρχει διαφορετική άποψη, να δώσουν εντολές, προκειμένου να εκτελεστούν πάραυτα. Ας τις δώσουν μόνο, να μας διασφαλίσουν και μας από τυχόν παρεξηγήσεις, ηθελημένες ή μη. Στη ζωή μου έχω δουλέψει αρκετά κι έχω κουραστεί αρκετά. Στο σχολείο, με τη μεταρρύθμιση και με Αρχαία και Νέα Ελληνικά στη Γ΄ Λυκείου, ήταν καιροί που λυπόμουνα τον εαυτό μου. Απ’ τον Σεπτέμβριο έλεγα κάθε βδομάδα πως, να, το επόμενο σαββατοκύριακο θα πήγαινα μια βόλτα στη Βραυρώνα, ν’ αγναντέψω τη θάλασσα, και περνούσαν μήνες μέχρι να εκπληρώσω αυτό το τρομερό σχέδιο, γιατί κάθε σαββατοκύριακο με κυνηγούσαν στο σπίτι οι εκθέσεις, τα διαγωνίσματα, το διάβασμα, κι αυτή την κατάσταση τη γνωρίζετε καλά όσοι εργαζόσασταν στα σχολεία. Και είχα ώρες διδακτικές δεκαέξι. Μόνο. Γιατί όταν είχα πρωτοεργαστεί, σε Τεχνικά Λύκεια, είχα 25, παραπάνω κάποιες φορές, μου είχαν δώσει μάλιστα οι καλοί συνάδελφοι Νέα Ελληνικά τέσσερα τμήματα και Ιστορίες διάφορες, κι εγώ τα έπαιρνα, γιατί μου άρεσαν και γιατί δεν καταλάβαινα ότι δεν πρέπει. Ε, τώρα πια καταλαβαίνω καλύτερα τι πρέπει και τι δεν πρέπει, κι έχω σε μεγαλύτερη υπόληψη τη γνώση, τη μόνη διαφυγή στο δύσκολο κόσμο μας. Και ξέρω ότι στο μάθημα στη Σχολή μου θα μπορούσα να πάω και χωρίς ν’ ανοίξω βιβλίο, με ένα εγχειρίδιο και τέλειωσε, αλλά δεν μπορώ να το κάνω, είναι αργά πια για ν’ αποκτήσω άλλα χούγια. Παρεμπιπτόντως, στη χαριτωμένη άποψη που άκουσα μια φορά για τη διδασκαλία «εγώ αυτοσχεδίαζα», θα ήθελα να πω ότι σε μας εκεί στη μικρή πατρίδα, αν έλεγες κάτι τέτοιο, η σύμβουλος, η Μαρία Σαμαρά, που μας μάθαινε ότι πρέπει να έχουμε πάντα υπόψη μας το στόχο που βάλαμε σε μια διδακτική ενότητα, αν της έλεγα λοιπόν «εγώ αυτοσχεδιάζω», είμαι σίγουρη πως θα ήθελε να μου πει «άντε, κυρία μου, να κάνετε καμιά άλλη δουλειά», παρόλο που είμαι επίσης σίγουρη πως και ο αυτοσχεδιασμός την ενθουσιάζει όσο και μένα, κατά περίσταση.
Όπως με ενθουσιάζει επίσης η ιδέα να πάω λίγο στο σπιτάκι μου, στη γειτονιά μου, την Καισαριανή, στα παιδιά μου, στους φίλους, τη μάνα, στις Μικρές Κυκλάδες, σε θερινό σινεμά, στις γλάστρες μου, στο γατί μας, στα στέκια, στις συζητήσεις, μήνες εννιά, και πριν τις 5 Ιουλίου να φύγω δεν μπορώ, αλλά ας είναι, από τη χαριτωμένη και ολόζεστη τώρα Γρανάδα σας χαιρετώ.

ΥΓ Τι θα γίνει με κείνη την παράγραφο με τη φασολάδα που λείπει και μου χάλασε το φινάλε στο "καλό μήνα";